زبیده عزیزی وکیل دادگستری بوشهر

دادورزی: در روزگار ما، واژه‌هایی چون حقوق بشر و عدالت بین‌المللی بیش از هر زمان دیگر بر زبان‌ها جاری‌اند؛ اما هرچه این مفاهیم بیشتر در سخنرانی‌ها و بیانیه‌ها تکرار می‌شوند، فاصله‌شان با واقعیت بیشتر می‌شود. امروز غزه دیگر تنها نامی جغرافیایی نیست؛ غزه، آیینه‌ تمام‌نمای رنج، مقاومت، مظلومیت و ناکارآمدی نظم حقوقی جهانی است.

جنگ ۱۲ ‌روزه اخیر کشور ما، ترور دانشمندان به همراه خانواده‌های ایشان و حمله به مناطق مسکونی، بار دیگر پرده از چهره واقعی رژیمی برداشت که از ابتدایی‌ترین اصول حقوق بشری عبور کرده و زیر سایه سکوت و بی‌عملی نهادهای بین‌المللی، جنایت علیه بشریت را به روالی معمول بدل ساخته است.

و حالا غزه، بمباران مناطق مسکونی، بیمارستان‌ها، اردوگاه‌های پناهندگان و حتی مدارس، نقض صریح و بی‌پرده‌ مواد ۳، ۵، ۹، ۱۳ و ۲۵ «اعلامیه جهانی حقوق بشر» و نیز کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو است.

مطابق «منشور سازمان ملل متحد»، حفظ صلح و امنیت بین‌المللی و حمایت از حقوق بشر، از وظایف اصلی این نهاد بین‌الدولی است. با این حال، شورای امنیت که باید پناهگاه مظلومان باشد، در مواجهه با بحران غزه یا درگیر وتوهای سیاسی است، یا سکوتی سنگین و غم‌بار اختیار کرده است؛ سکوتی که خود، جنایتی ثانویه به شمار می‌آید. آیا می‌توان سازمان ملل را از این سکوت مبرا دانست؟ خیر. از منظر حقوق بین‌الملل، بی‌عملی آشکار سازمان ملل در برابر نقض مکرر قواعد آمره‌ای نظیر ممنوعیت کشتار غیرنظامیان، شکنجه، تبعیض نژادی و جنایت جنگی، به معنای مشارکت غیرمستقیم در استمرار این وضعیت فاجعه‌بار است. از این‌رو، مسئولیت حقوقی و اخلاقی بر دوش این نهاد و اعضای مؤثر آن سنگینی می‌کند.

جامعه حقوقی جهانی، به‌ویژه وکلا و حقوقدانان آزاداندیش، نمی‌توانند در برابر این مظالم ساکت بنشینند. رسالت ما تنها در دادگاه‌ها و لابه‌لای مواد قانون نیست، بلکه فریاد عدالت در جهانی بی‌عدالت است.

امروز، وجدان جهانی با آزمونی سخت روبه‌روست. اگر معیار حقوق بشر تنها تابع مصلحت‌سنجی‌های سیاسی باشد، اگر انسانیت مرز جغرافیایی بشناسد و اگر چشم‌ها بر رنج مردم بی‌دفاع غزه بسته بماند، دیگر نباید از سقوط مشروعیت حقوق بین‌الملل تعجب کرد. تاریخ، این سکوت را خواهد نوشت؛ همان‌گونه که صدای ایستادگی را نیز به خاطر خواهد سپرد.