دادورزی؛ راضیه‌عقیلی‌مهر: وکیل تنها نماینده حقوقی موکل نیست، بلکه چهره‌ای با موقعیت اجتماعی والا در بستر قضایی و عدالت پروری جامعه است. جامعه تغییر کرده است و انتظار مردم از وکلا فراتر از دانش حقوقی صرف شده است. امروز مردم بیش از هر زمان دیگری به اخلاق و وجدان وکیل اهمیت می‌دهند. همانند بسیاری از […]
دادورزی؛ راضیه‌عقیلی‌مهر: وکیل تنها نماینده حقوقی موکل نیست، بلکه چهره‌ای با موقعیت اجتماعی والا در بستر قضایی و عدالت پروری جامعه است. جامعه تغییر کرده است و انتظار مردم از وکلا فراتر از دانش حقوقی صرف شده است. امروز مردم بیش از هر زمان دیگری به اخلاق و وجدان وکیل اهمیت می‌دهند. همانند بسیاری از حرفه‌ها، به‌ویژه حرفه‌های حساس که با جان و مال مردم سرو کار دارند، در حرفه وکالت نیز افرادی به دلایل مختلف شأن این جایگاه را در نگاه عمومی تنزل داده و موجب سلب اعتماد بخشی از جامعه نسبت به این حرفه شده‌اند. با این حال، گروهی از وکلا همچنان بر مدار اخلاق، وجدان و رعایت حقوق فردی موکل حرکت کرده و جایگاه حرفه‌ای وکالت را حفظ کرده‌اند.
با همین رویکرد، وب سایت خبری دادورزی گفت‌وگویی با جمعی از جامعه وکالتی استان بوشهر، اعم از وکلای جوان، پیشکسوت و وکلایی که در هر یک از دو نهاد کانون وکلا و مرکز وکلای استان دارای مسئولیت اجرایی هستند، انجام داده است. این گفت‌وگوها به صورت جداگانه در سایت منتشر خواهد شد.
دادورزی: اصول اخلاق حرفه‌ای در وکالت چیست؟
عزیزی: اخلاق حرفه‌ای وکالت، مجموعه‌ای از ارزش‌ها و هنجارهای رفتاری است که وکیل را در مسیر پاسداری از عدالت، رازداری، صداقت، بی‌طرفی و رعایت کرامت انسانی هدایت می‌کند. این اصول در منشور اخلاق حرفه‌ای وکلا، به‌عنوان میثاق شرافت و تعهد حرفه‌ای تعریف شده‌اند و بنیاد اعتماد عمومی به نهاد وکالت را شکل می‌دهند.
دادورزی: رعایت اخلاق حرفه‌ای وکالت چه تأثیری بر اعتماد عمومی به نهاد وکالت دارد؟ چه مواردی از نقض اخلاق حرفه‌ای در جامعه وکالت دیده‌اید که به نظرتان نگران‌کننده است؟
عزیزی: پایبندی به اخلاق حرفه‌ای، سرمایه اجتماعی نهاد وکالت را تقویت و اعتماد عمومی به عدالت قضایی را استحکام می‌بخشد. در مقابل، مصادیقی همچون تبلیغات گمراه‌کننده، نقض رازداری، جانبداری غیرقانونی یا پذیرش پرونده با تضاد منافع و از همه مهم‌تر، ادعای داشتن روابط و نفوذ از موارد نگران‌کننده‌ای است که در صورت تکرار، بنیان اعتماد عمومی را تضعیف می‌کند.
دادورزی: آیا وکیل فقط در برابر موکل خود مسئول است یا مسئولیت‌های اخلاقی دیگری هم نسبت به شأن دادگاه، جامعه یا حتی طرف مقابل پرونده هم دارد؟
عزیزی: وکیل صرفاً در برابر موکل خود پاسخگو نیست؛ بلکه وظایفی اخلاقی و قانونی نسبت به دادگاه، جامعه و حتی طرف مقابل دعوا دارد. حفظ شأن دادرسی، صداقت با دادگاه، پرهیز از رفتار تحقیرآمیز و احترام به حقوق طرف مقابل، بخشی از این مسئولیت‌هاست که جایگاه وکالت را به عنوان بازوی عدالت تثبیت می‌کند.
دادورزی: آیا تا به حال در موقعیتی قرار گرفته‌اید که بین منافع موکل و اصول اخلاقی، تعارضی احساس کنید؟ چگونه برخورد کردید؟
عزیزی: در موارد نادری ممکن است منافع موکل با اصول اخلاقی در تعارض قرار گیرد. در چنین موقعیت‌هایی، وکیل باید اصل عدالت و حقیقت‌جویی را مقدم بدارد و با راهنمایی شفاف و صادقانه به موکل، مسیر قانونی و اخلاقی را تبیین کند. شرافت حرفه‌ای، بهایی ندارد که قربانی پیروزی در یک پرونده شود.در پرونده‌های خانواده معمولا به دلیل نقص قوانین خانواده و یا بهتر بگویم، کافی نبودن قوانین، این موارد بیشتر به چشم می‌خورد .
دادورزی: آیا رعایت اخلاق حرفه‌ای وکالت همیشه با منافع مالی یا موفقیت در پرونده‌ها در یک ترازوست؟
عزیزی: رعایت اخلاق حرفه‌ای هرگز نباید در ترازوی منافع مالی یا صرفاً پیروزی در دعوا قرار گیرد. وکیل خودش را متعهد می‌داند که اعتبار حرفه‌ای و وجدان اخلاقی، ارزشمندتر از هر منفعت مادی است و موفقیت واقعی در خدمت به عدالت، معنا می‌یابد. این دو همیشه در یک کفه ترازو نیست، همانطور که ما جاهایی می‌بینیم که اخلاق و مر قانون در تضادند .
دادورزی: آیا آموزش کافی درباره اخلاق حرفه‌ای در دوره‌های کارآموزی وکالت ارائه می‌شود؟
عزیزی: آموزش اخلاق حرفه‌ای در دوره کارآموزی وکالت، ضروری است اما کافی نیست. این آموزش باید به صورت مستمر، کاربردی و مبتنی بر نمونه‌های واقعی پرونده‌ها ارائه شود تا کارآموزان به عمق مفاهیم اخلاقی و پیامدهای نقض آن پی ببرند.
دادورزی: چطور می‌توان فرهنگ اخلاق‌مداری را بین وکلا تقویت کرد؟ نقش مرکز وکلا در این زمینه چیست؟
عزیزی: فرهنگ اخلاق‌مداری در جامعه وکالت با آموزش، الگو‌سازی، تدوین دستورالعمل‌های شفاف و تشویق رفتارهای اخلاقی تقویت می‌شود.قطعا کانون‌های وکلا و مرکز وکلا، دو نهاد صنفی هستند که باید به عنوان مرجع ترویج و پاسداری از اصول اخلاقی، نقش راهبردی ایفا کنند. ذکر این نکته قابل توجه است که ما وکلا جز محدود حرفه‌هایی هستیم که سوگند یاد می‌کنیم و شرافتمان را وثیقه قرار می‌دهیم .
دادورزی: به نظر شما ساختارهای نظارتی موجود بر رفتار حرفه‌ای وکلا را کافی می‌دانید؟
عزیزی: ساختارهای نظارتی موجود، گرچه مفیدند اما نیازمند تقویت و به روز نگه داشته شدن هستند. نظارت مؤثر باید شفاف، عادلانه و بازدارنده باشد و در عین حال که شأن نهاد وکالت را حفظ می‌کند، ضامن رعایت استانداردهای اخلاقی باشد.
دادورزی: اگر بخواهید به وکلای دیگر فقط یک جمله درباره اخلاق حرفه‌ای بگویید، آن جمله چیست؟
عزیزی: وکالت، نه حرفه‌ای برای کسب درآمد، بلکه رسالتی برای پاسداری از عدالت و کرامت انسانی است؛ شرافت حرفه‌ای خود را هرگز معامله نکنید.
- منبع خبر : پایگاه خبری دادورزی
Tuesday, 9 September , 2025