دعوا به خواسته ابطال شهادت شهود در محاکم مدنی قابل استماع نیست و اثبات کذب بودن شهادت تنها در چارچوب مقررات مربوط به «اعاده دادرسی» و با استناد به بند ۵ ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی امکان‌پذیر است.

خبرگزاری میزان – به استناد نظر کارشناسان و دستورالعمل‌های قوه قضاییه، طرح دعوایی با عنوان «ابطال شهادت شهود» فاقد جنبه ترافعی بوده و در نظام حقوقی ایران قابلیت استماع ندارد. در مقابل، اثبات دروغ بودن شهادت در صورتی که منجر به صدور حکم قطعی شده باشد، می‌تواند در قالب «اعاده دادرسی به دلیل حیله و تقلب» مورد پیگیری قرار گیرد. همچنین بر اساس بخشنامه قوه قضاییه، با هدف جلوگیری از شهادت کذب و ایجاد شفافیت در فرآیند دادرسی، احراز هویت شهود، ثبت مشخصات آنان در سامانه سمپ و برخورد با شهود حرفه‌ای در دستور کار دستگاه قضایی قرار گرفته است.

پرسش یکی از مخاطبان وکیل آنلاین درخصوص راه های بی اعتبار ساختن شهادت کذب شهود:

آیا دعوا به خواسته ابطال شهادت شهود مسموع است؟ با توجه به اینکه ابطال مربوط به عمل انشایی و شهادت امری اخباری است، چنانچه محکوم علیه رأی که به استناد شهادت شهود محکومیت قطعی یافته است، بخواهد با لغو اثر از آن شهادت، اعاده دادرسی کند و بزه شهادت کذب مشمول مرور زمان شده و یا تمایلی به طرح دعوای کیفری نداشته باشد، آیا می‌تواند دعوای مدنی مطرح کند؟ در این صورت، قالب درست خواسته چیست؟

پاسخ وکیل آنلاین درخصوص نحوه بی اعتبار ساختن شهادت کذب:

اولا، ً دعوایی با عنوان ابطال شهادت شهود یا طرح هرگونه دعوا به منظور اثبات کذب بودن شهادت به طرفیت شاهد. فاقد جنبه ترافعی و غیر قابل استماع است.

ثانیا، ً کذب بودن شهادت شهود در صورت اثبات می‌تواند در زمره مصادیق حیله و تقلب موضوع بند ۵ ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب ۱۳۷۹ قرار گیرد.

ثالثا، ً هرچند کذب بودن شهادت شهود معمولاً در پرونده کیفری اثبات می‌شود؛ اما اثبات آن در دعوای حقوقی به عنوان اثبات رفتار حیله و تقلب‌آمیز علیه طرف دیگر که در پرونده سابق به شهادت کذب استناد کرده است نیز امکانپذیر است.

بخشنامه جلوگیری از شهادت کذب شهود:

به منظور حفظ شان و اعتبار شهادت شهود در نظام قضایی و جلوگیری از انحراف روند تحقیقات و دادرسی‌ها توسط شهود ساختگی و شهادت کذب لازم است ضمن رعایت دقیق مقررات قانونی اعم از ماده ۱۶۰ قانون مجازات اسلامی و مواد ۲۱۰ و ۲۱۱ و ۳۲۰ تا ۳۳۰ و ۶۵۰ قانون آیین دادرسی کیفری و مواد ۲۳۲ تا ۲۴۷ قانون آیین دادرسی مدنی در خصوص چگونگی احضار، اخذ اظهارات شهود و جلوگیری از تبانی و مواضعه آنها با طرفین پرونده نسبت به انجام امور ذیل اقدام نمایید:

۱. مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه حداکثر ظرف دو ماه ترتیبی اتخاذ نماید که امکان ثبت مشخصات گواهان در سامانه مدیریت پرونده قضایی(سمپ) امکان‌پذیر باشد.

۲. قضات دادگاه‌ها و دادسراها نسبت به احراز هویت شهود تعرفه شده و درج مشخصات گواهان در سامانه مذکور و استخراج سابقه آنان اقدام نمایند.

۳. در صورت کشف شهادت کذب و تبانی در اثنای تحقیقات یا رسیدگی، فوراً مراتب صورت مجلس و جهت تعقیب کیفری مرتکبین اقدام لازم معمول گردد.

۴. مرکز حفاظت و اطلاعات قوه‌ قضاییه ضمن مراقبت مستمر در این خصوص، نسبت به شناسایی و معرفی اشخاصی که در اطراف واحدهای قضایی به صورت حرفه‌ای حضور داشته و در قبال اخذ مال یا امتیاز، مبادرت به ادای شهادت کذب در مراجع قضایی می‌کنند، اقدام مقتصی را مبذول نماید.