اسکندر آریانا وکیل پایه یک دادگستری بوشهر

دادورزی: حق بهره‌مندی از خدمات وکلای دادگستری در اصل ۳۵ قانون اساسی به‌عنوان یکی از حقوق ملت مورد تأکید قرار گرفته است. همچنین این حق در سایر قوانین، از جمله قانون آیین دادرسی کیفری و مدنی نیز پیش‌بینی شده و ضوابط، شرایط و کیفیت اخذ وکیل توسط اطراف دادرسی تعیین گردیده است.

این حق از آن جهت حائز اهمیت است که مؤید و ضامن دادرسی عادلانه بوده و به حدی اهمیت دارد که در مواردی که طرفین دادرسی امکان اخذ وکیل نداشته باشند، طبق قوانین، حسب مورد، وکلای تسخیری و معاضدتی برای آن‌ها تعیین می‌گردد. به عبارتی حضور وکیل در جریان دادرسی موجب می‌شود تا حقوق طرفین از تعرض و تضییع مصون بماند. هرچند با مبحث تبصره ماده ۴۸، عملاً محدودیت‌هایی برای اشخاص در تعیین وکلای دادگستری در برخی از پرونده‌ها ایجاد شده است، اما به‌طور کلی در قوانین، امکان استفاده از وکلای دادگستری در دعاوی برای طرفین دادرسی در محاکم پیش‌بینی شده است.

اما نکته مهم در جریان دادرسی، به‌خصوص در دعاوی کیفری، این است که بخش بسیار مهم و مؤثر در روند یک دادرسی در مراجع انتظامی و امنیتی شکل می‌گیرد؛ در واقع زمانی که دستور تحقیقات مقدماتی به این مراجع داده می‌شود، در بسیاری از موارد وکلای دادگستری حق حضور و همراهی موکلان خود را نخواهند داشت. این در حالی است که در همین مرحله، امکان تضییع حقوق اشخاص به دلایل متعددی متصور است. به‌عنوان مثال، اخذ اقرار ناشی از فشارهای روحی و حتی جسمی که عدول از آن‌ها در مراحل بعدی بسیار دشوار خواهد بود و می‌تواند مبنا و اساس صدور رأی علیه اشخاص قرار گیرد، عمدتاً در این مراحل تحصیل می‌شود. در نتیجه، روشن است که حضور وکیل در این مرحله از تحقیقات و در آن مراجع بسیار حائز اهمیت بوده و در راستای حفظ حقوق اشخاص، می‌بایست بازنگری جدی در قوانین در این خصوص صورت پذیرد.