سیدرضا ساداتی، وکیل پایه یک دادگستری بوشهر

دادورزی: مرسوم است وقتی حکم ناشزه را می‌شنویم، این موضوع در ذهن متبادر می‌شود که زنی از انجام وظایف شرعی و قانونی خود در مقابل شوهر امتناع کرده و ناشزه شده است. اما آیا برای مرد نیز می‌توان با عنوان ناشزه حکم صادر کرد؟

نشوز در لغت به معنای مقاومت و تمرد کردن است و در اصطلاح فقهی، تمرد هر یک از زوجین از انجام وظایف زندگی مشترک را شامل می‌شود. بنابراین با این تعریف، نشوز شامل مرد نیز خواهد شد. هر مردی در زندگی مشترک و با عقد نکاح، وظایف مالی و غیرمالی در قبال همسر دارد.

در اینجا قصد ورود به همه وظایف مرد در مقابل زن نداریم و آنچه مورد بحث است، ترک زناشویی از طرف مرد می‌باشد. در این خصوص، قانون ساکت است و مقرره‌ای وجود ندارد؛ اما در فقه جعفری، رابطه زناشویی خاص و هم‌خوابگی از حقوق زوجه به شمار می‌رود. نظر مشهور در فقه شیعه این است که هم‌خوابگی هر چهار روز یک‌بار و عمل جنسی زناشویی (مقاربت) هر چهار ماه یک‌بار اگر زوجه تمایل داشته باشد بر شوهر واجب است.

از دیگر تکالیف غیرمالی شوهر، معاشرت با زوجه است که در صورت رعایت نشدن، موجب نشوز زوج خواهد بود. پروردگار متعال در قرآن با عبارت «وَعاشِروهُنَّ بِالمَعروف» دستور حسن معاشرت با زنان داده است.

بنابراین اگر زوجه در دادگاه ثابت کند که زوج حسن معاشرت ندارد و دارای سوءرفتار است مانند آزار و اذیت زبانی و فیزیکی، فحاشی و ناسزای مستمر، یا دوری‌های مکرر و طولانی‌مدت بدون دلیل همه این موارد از مصادیق نشوز زوج محسوب می‌شود. پس اصطلاح مرد ناشزه خالی از اشکال نیست.