دادورزی ـ راضیه عقیلی مهر: مدت هاست حضور تاکسی های حمل و نقل درون شهری در شهر بوشهر کم رنگ و در برخی مسیرها بی رنگ شده است که این اتفاق به عوامل متعددی وابسته شده است و چون موضوع اصلی در این نوشتار نیست از آن می گذرم. اما نکته ی مهمی را از زبان اغلب راننده های تاکسی خطاب به مسئولان و برنامه ریزان شهری بوشهر یادآور می شوم و آن اینکه حداقل توقع همین تعداد محدود راننده های تاکسی رانی، سامان دهی مسافربرهای شخصی است تا برای آنانی که تنها راه ارتزاق شان با رانندگی و جابه جایی مسافران درون شهری می گذرد، شرایط مساعدی در این کارزار فراهم شود.

چندی پیش پس از دقایقی منتظر ماندن برای تاکسی و به نتیجه نرسیدن این انتظار، مجبور شدم از به اصطلاح «تاکسی های شخصی» بهره مند شوم. باید گفت در شرایط فعلی از جمله مزایای استفاده از تاکسی شخصی این است که در کمتر از چند ثانیه در دسترس همگان قرار می گیرد و مسافران سرگردان و گرمازده یا سرمازده را به مقصد می رساند. خودرو برخی از آن ها دارای سیستم خنک کننده و گرم کننده ی استاندارد با روکش صندلی های سالم و تمیز است که بوی بنزین یا گاز و صدای موتور تراکتوری نمی دهد! در طول مسیر هم با نوایی از انواع موسیقی ها و ترانه های متنوع سرگرم تان می کند. و اما معایبی هم دارد و آن اینکه در شرایط پاندومی کرونا برخی از این راننده ها به رعایت پروتکل های بهداشتی از جمله زدن ماسک و رعایت فاصله اجتماعی، پایبند نیستند و خودرو را از مسافر پر می کنند. برخی از آن ها کرایه ای بیشتر از تعرفه ی تاکسی رانی دریافت می کنند و از آنجا که متصل به نهاد نظارتی و حمایتی نیستند در مواردی بستری برای ایجاد معظل رفتاری و اخلاقی برای مسافران هم ایجاد می کنند. که پیگیری و اثبات آن از سوی بزه دیده (آسیب دیده) با دشواری همراه است. از این جهت پرداخت به نحوه ی برقراری ارتباط درست میان مسافر و راننده ی تاکسی های مجوزدار و به ویژه ی اتومبیل های شخصی اهمیت زیادی پیدا می کند. که در این جا توجه به «حریم خصوصی» تعریف و جایگاه مهمی می یابد. به طبع راننده ی های شرکت های حمل و نقل درون شهری توجیه شده اند و به اصول و قوانینی پایبند هستند که در صورت تخطی مورد بازخواست ابتدا از سوی صنف مرتبط، قرار می گیرند. اما در مورد راننده های اتومبیل های شخصی این پایبندی چگونه لحاظ می شود؟ در صورت عدم رعایت حریم خصوصی مسافران چه ضمانت اجرایی برای آن در قانون و عرف در نظر گرفته شده است؟ البته که پیگیری این قبیل مشکلات از سوی مراجع قضایی و انتظامی قابل پیگرد است اما موجبات زحمت اثبات و رسیدگی به آن نیز فرهم است. در این جبر، برای همگان تجربه استفاده از به اصطلاح «تاکسی شخصی» پیش آمده است که راننده در طول مسیر با گله مندی و ابراز شکایت از گرانی، مشکلات خانوادگی و بحث های اقتصادی و سیاسی مسافر و مسافران را مخاطب خود قرار داده، به نحوی به تخلیه ی فشارهای درونی و فکری اش بپردازد و گاهاً موجبات نارضایتی سرنشینان را هم فراهم کند. این سبک از تعامل اجتماعی ممکن است برای برخی از مسافران جذاب باشد و با راننده همراه شوند اما از آن جا که در فضای عمومی اتفاق می افتد، پایمال کردن حق شهروندی افراد هم به شمار می آید. به عبارتی حقوق فردی و حریم شخصی افراد خواسته یا ناخواسته از سوی راننده تحت شعاع قرار گرفته و مورد تعدی او واقع می شود. حقوق فردی از جمله امتیاز شخصیتی هر انسانی است. این حق در جامعه ی بشری به عنوان ضرورت و در قالب مسئولیت اجتماعی از اهمیت زیادی برخوردار است. هراندازه که دانش و آگاهی عموم نسبت به حقوق فردی یکدیگر افزایش یابد آن جامعه صاحب شهروندان بزرگی خواهد شد. برای توسعه ی فرهنگ یک جامعه به دنبال مدینه ی فاضله نباشید. فرهنگ در میان همین مناسبت ها و تعاملات ریز شکل می گیرد و توسعه می یابد. حفظ حریم خصوصی نیز در راستای حفظ حقوق فردی است. یا در جایی که برخی راننده های خودروهای شخصی مسافر زن سوار می کنند و به این شکل با بهانه های متنوع و به هر نیتی با او وارد گفتگو می شوند در حقیقت دایره ی حقوق فردی او را تحت شعاع قرار داده اند و به حریم خصوصی یا به خلوت شخصی او تعدی می کنند. از لحاظ اخلاقی این اتفاق مورد نکوهش قرار دارد و راهکار پیش رو افزایش آگاهی و فرهنگ سازی است. اما از لحاظ قانونی و بر طبق تعریفی که قانون گذار در قانون مجازات اسلامی آورده است باید از جمله موارد «مزاحمت» برشمرد. هر چند این نوع مزاحمت می تواند به نوعی برای آقایان هم مصداق داشته باشد. اما برای بانوان به دلیل حساسیت های فرهنگی و دامنه ی آسیب پذیری اجتماعی آن اهمیت بیشتری دارد.