اقسام زندان
زندان بسته، زندانی است که در آن فرد زندانی به‎ طور کامل در زندان به ‎سر می ‎برد. زندان نیمه ‎باز نیز به معنای این است که معمولاً فرد زندانی روزها در بیرون از زندان به انجام اموری که دادگاه معین می‎ کند، بپردازد و شب‎ ها نیز در اختیار خود باشد. مراکز حرفه ‎آموزی و اشتغال شامل حفاظ اول و حفاظ دوم هستند. اگر مرکز حرفه‎ آموزی در زندان باشد، به آن حفاظ اول گفته می ‎شود و اگر بیرون از زندان باشد، به آن حفاظ دوم گفته می‎ شود. افرادی که در حفاظ اول هستند، شب‎ ها در زندان خواهند بود، اما زندانیانی که در حفاظ دوم باشند، معمولاً شب ‎ها در اختیار خود خواهند بود.

     محاسبه ایام بازداشت قبلی مجرم
ماده ۵۱۵ قانون آیین دادرسی کیفری بیان می‎ دارد: «مدت تمام کیفرهای حبس، از روزی شروع می‌شود که محکوم‎ علیه (زندانی) به موجب حکم قطعی لازم ‎الاجرا، حبس شود. چنانچه محکوم ‎علیه پیش از صدور حکم به علت اتهام یا اتهاماتی که در همان پرونده مطرح بوده، تحت نظر بوده یا بازداشت شده باشد، مدت بازداشت قبلی از میزان حبس او کسر می‎ شود.
تبصره – اگر مدت زمان تحت نظر یا بازداشت شدن متهم کمتر از بیست و چهار ساعت باشد، در احتساب ایام بازداشت، یک روز محاسبه می‌شود.»

محل اجرای حبس
تبصره ۳ ماده ۵۱۳ قانون آیین دادرسی کیفری نیز بیان می ‎کند: «در صورتی که محل اقامت محکوم به حبس، خارج از حوزه دادگاه صادرکننده حکم باشد، نامبرده برای تحمل ادامه حبس به زندان محل اقامت خود منتقل می‌شود؛ مگر اینکه این امر موجب مفسده باشد که در این صورت با تشخیص قاضی صادرکننده رأی قطعی، به نزدیک‌ترین زندان به محل اقامت خود منتقل می‌شود. هزینه انتقال از محل اعتبارات قوه ‏قضاییه پرداخت می‌شود.»
در حال حاضر به نظر می‎ رسد که اعمال تبصره ۳ ماده ۵۱۳ قانون آیین دادرسی کیفری منوط به درخواست محکوم ‎علیه نباشد، بلکه قانون گذار محل اجرای حبس را حوزه اقامت محکوم‎ علیه اعلام کرده است.
همچنین مراد از «مفسده» مذکور در تبصره ۳ ماده ۵۱۳ قانون آیین دادرسی کیفری، عبارت است از آنچه سبب ایجاد ناهنجاری یا تشدید آن شود؛ به نحوی که عرف آن را مذموم بداند.

 بیماری محکوم ‎علیه (مجرم)
اگر فرد زندانی قبل از معرفی به زندان بیمار بوده و بیماری او به‎ نحوی باشد که درمان او باید خارج از زندان صورت بگیرد، در این صورت اجرای حکم شروع نمی ‎شود.
اما قاضی اجرای احکام، فرد را به پزشکی قانونی معرفی می ‎کند تا پزشکی قانونی، گواهی کند که نامبرده دارای بیماری است یا خیر و همچنین آیا بیماری او به‎ نحوی است که مداوای وی در خارج از زندان ضرورت دارد یا خیر و اینکه مدت زمان مداوا نیز باید تعیین شود.
بعد از وصول نظر پزشکی قانونی، اگر بیماری محکوم ‎علیه تأیید شد، قاضی اجرای احکام با اخذ تأمین مناسب، اجرای حبس را به تعویق می ‎اندازد.
     

نحوه تبدیل مجازات
بر اساس ماده ۵۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری، «هرگاه محکوم ‎علیه به بیماری جسمی یا روانی مبتلا باشد و اجرای مجازات موجب تشدید بیماری یا تاخیر در بهبودی وی شود، قاضی اجرای احکام کیفری با کسب نظر پزشکی قانونی تا زمان بهبودی، اجرای مجازات را به تعویق می‎ اندازد. چنانچه در جرایم تعزیری امیدی به بهبودی بیمار نباشد، قاضی اجرای احکام کیفری، پس از احراز بیماری محکوم ‎علیه و مانع بودن آن برای اعمال مجازات، با ذکر دلیل، پرونده را برای تبدیل به مجازات مناسب دیگر با در نظر گرفتن نوع بیماری و مجازات به مرجع صادرکننده رای قطعی ارسال می‎ کند.
تبصره – هرگاه حین اجرای مجازات، بیماری حادث شود و تعویق اجرای مجازات فوریت داشته باشد، قاضی اجرای احکام کیفری، ضمن صدور دستور توقف اجرای آن، طبق مقررات این ماده اقدام می‎کند.»
مطابق با ماده فوق ‏الذکر مجازات جدید نباید زیادتر و شدیدتر از مجازات اولیه باشد؛ ولو اینکه اجرای مجازات اشد امکان‎پذیر باشد. حکم مندرج در ماده ۵۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری، حکمی کلی است و مربوط به همه محکومان می ‎شود؛ اعم از اینکه اجرای مجازات شروع شده یا نشده باشد.

     جنون محکوم‎ علیه (مجرم)
در شرایطی که محکوم‎ علیه مبتلا به جنون شود، جنون به ‎طور کلی مانع اجرای مجازات نمی‎ شود؛ بلکه اگر محکوم‎ علیه در زندان دچار جنون شود، در صورتی که بتوان به او مرخصی داد، با اخذ تأمین مناسب، مداوای وی خارج از زندان صورت می‎ گیرد. اما اگر امکان اعطای مرخصی وجود نداشته باشد، محکوم‎ علیه به ‎صورت تحت‎ الحفظ در یکی از بیمارستان‎ های روانی بستری می‎ شود و این مدت جزء ایام حبس وی محاسبه می ‎شود.
نکته مهم این است که در خصوص مواردی که اجرای حکم شروع نشده باشد و محکوم‎ علیه دچار جنون شود، در صورتی که اجرای حکم باعث تشدید بیماری وی شود، اجرای مجازات به تعویق می ‎افتد.