هبه به معنی بخشیدن مال یا کالایی به دیگری است. اما به شرط تحقق مواردی می توانید هدیه را پس بگیرید. محمدرضا امینیان، حقوقدان اظهار کرد: بر اساس قانون، هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را مجانا به کس دیگری تملیک می‎کند. تملیک کننده را واهب، طرف دیگر را متهب و […]

هبه به معنی بخشیدن مال یا کالایی به دیگری است. اما به شرط تحقق مواردی می توانید هدیه را پس بگیرید. محمدرضا امینیان، حقوقدان اظهار کرد: بر اساس قانون، هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را مجانا به کس دیگری تملیک می‎کند. تملیک کننده را واهب، طرف دیگر را متهب و مال مورد هبه را عین موهوبه می‎گویند.
وی افزود: آنچه قانون مدنی در مواد ۸۰۳ و همچنین بند یک این ماده تصریحا اشاره کرده، این است که به شرط بقا و موجود بودن مال مورد هبه و رعایت دیگر شروط آن، هبه قابل رجوع است و تنها اگر متهب (یعنی شخصی که مالی به او هبه شده است) پدر یا مادر یا فرزندان شخص واهب باشد، امکان رجوع و پس گرفتن هبه وجود ندارد. لذا از آنجایی که زوجه جزء این افراد نیست، در نتیجه امکان پس گرفتن هبه از زن وجود دارد.
این حقوقدان در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران ادامه داد: البته برای مطالبه و پس گرفتن هبه، دیگر شرایط این ماده هم باید رعایت شود. از جمله اینکه اگر هبه‌ای که مرد به زن خود داده، معوض بوده و عوض آن را مرد گرفته باشد، دیگر آن هبه از سوی مرد قابل رجوع نیست. همچنین در هبه‌ای که مرد به زن خود کرده است، اگر تغییری صورت گرفته باشد یا از مالکیت زن خارج شده باشد، دیگر آن هبه قابل بازپس‎گیری و رجوع نیست. مثلا اگر پارچه‌ای به زن هبه کرده و آن پارچه تبدیل به لباس شده باشد یا اگر طلایی به زن هبه کرده و زن آن را فروخته باشد، مرد دیگر نمی‎تواند از هبه خود رجوع کند.
وی گفت: در نتیجه می‌توانیم به این جمع بندی برسیم که اگر هبه‌ای از سوی مرد به زن صورت گرفته است، با رعایت بند‌های ۲، ۳ و ۴ ماده ۸۰۳ قانون مدنی آن هبه قابل رجوع است و دیگر فرقی نمی‌کند که مرد قبل از طلاق دادن زن بخواهد مال مورد هبه را پس بگیرد یا بعد از طلاق بخواهد از آن رجوع کند و در هر صورت آن هبه از طرف مرد قابل رجوع است.
امینیان بیان کرد: بر اساس ماده ۷۹۵ قانون مدنی، هبه به این معناست که شخصی مالی را به شخص دیگر به صورت مجانی تملیک کند و از آنجا که عقد هبه جزء عقود عینی است، یعنی قبض شرط صحت آن است، لذا اگر مردی مالی را به زن خود هبه کند و زن آن را قبول و قبض کند، دیگر مالکیت آن مال از مرد خارج شده و آن مال در مالکیت زن قرار دارد.
وی تصریح کرد: در واقع به محض قبول و قبض هبه از سوی زن، مالکیت مرد از آن مال سلب شده و مرد هیچ‎گونه مالکیتی در آن مال ندارد و اگر مرد بخواهد همان مال را به عنوان مهریه زن قرار دهد، ابتدا باید مالی که هبه داده شده است، به وضعیت سابق خود بازگردد؛ یعنی اینکه ابتدا باید مالکیت آن مال از زن به مرد برگردد تا مرد مجددا بتواند آن را به عنوان مهر قرار دهد. این حقوقدان عنوان کرد: در نتیجه مرد تنها به شرط رعایت ماده ۸۰۳ و رجوع از هبه یا به شرط اقاله و برهم زدن عقد هبه می‎تواند مجددا نسبت به آن مال مالکیت پیدا کند تا بعد از آن بتواند همان مال را به عنوان مهریه زن خود قرار دهد.
منبع: روزنامه حمایت