دادورزی ـ راضیه عقیلی مهر: آسیب های روانی در هر سن اگر در قربانی به موقع، شناسایی و درمان نشود، می تواند منجر به بروز رفتار و تصمیم اشتباه شود و خودش را در قالب نوعی ناهنجاری نشان دهد. انتشار خبر قتل، ضرب و جرح، توهین، خودکشی و به طور کلی رفتارهایی که ذات خشونت بار نسبت به دیگران و یا فرد نسبت به خودش دارد، پیام آور توجه و حمایت از سازمان ها و نهادهای دولتی و غیردولتی است که تلاش می کنند مهارت های زیستی مطلوب را به جامعه اعم از کودکان و نوجوانان، زنان و سالمندان آموزش دهند و به طور کلی شرایط را برای تاب آوری افراد آسیب پذیر در برهه های زندگی، بالا ببرند.

معاون امور توسعه پیشگیری بهزیستی استان بوشهر به موضوع مهم خودکشی می پردازد و آن را نوعی آسیب بغرنج چند وجهی می داند که عوامل متعددی در بروز آن دخیل هستند و همواره به عنوان یکی از مشکلات و نگرانی های بهداشت عمومی مطرح بوده است.

مهرناز اسکندری می گوید: خودکشی یکی از مهم ترین مسائل بهداشت عمومی در سطح جهان و دومین علت اصلی مرگ و میر در سنین ۱۵ تا ۲۹ سال است. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، هر ۴۰ ثانیه یک نفر در دنیا خودکشی می کند و سالانه بین ۲۰ تا ۶۰ میلیون نفر به این اقدام دست می زنند که از این تعداد، حدود یک میلیون نفر موفق به خودکشی می شوند.

انتشار خبر خودکشی از آن جهت اذهان را بیشتر ناراحت و جامعه را نگران می کند چون فرد در وضعیتی قرار گرفته که خودش، جان خودش را می گیرد و یک علامت سوال بزرگ برای خانواده و اطرافیانش به جا می گذارد که به چه قیمتی به خودت اجازه دادی جان خودت را بگیری و جامعه را به این نقطه می رساند که مسائل زندگی هر چند پیچیده و دشوار چه ارزشی دارد که به خاطر آن فرد با جانش بازی می کند.

با اینکه به هر طریق ممکن تلاش شده، نقش روانشناسان و درمانگران برای درمان بیماری ها و آسیب های روانی افراد در جامعه امروز، پررنگ جلوه کند. اما همچنان بخش زیادی از مردم پذیرای اهمیت مشاوران سلامت روان برای هموار کردن مسیر زندگی شان نیستند. وقتی به برخی از آن ها گفته می شود برای دغدغه هایی که ذهنشان را درگیر کرده و روانشان را آزار می دهد به یک روانشناس مراجعه کنید به بهانه ها و دلایلی چون هزینه زیاد جلسات درمانی، برچسب دیوانه بودن از سوی مردم و نپذیرفتن فرهنگ درمان به کمک یک روانشناس کمبود روانشناس با تجربه و خوب و سایر دلایل، دغدغه های روانی خود را انباشت و حل نشده رها می کنند تا به تدریج در ذهنشان شبیه یک نهال رشد کند و شاخ و برگ بگیرد تا بالاخره در یک نقطه که میزان تحمل شان بر اثر فشارهای روانی به صفر می رسد، بروز کند و خشم و اندوهی را که سال ها در وجودش نگه داشته خود را به شکل یک آسیب به خود یا دیگری نشان دهد. واقع گرایانه نگاه کنیم آسیبی که به قیمت جان فرد یا دیگری تمام می شود و راه جبران ندارد در مقابل بهانه هایی که فرد برای درمان روانش می آورد، به پشیزی نمی ارزد. می شود گاهی از بعضی هزینه های اضافی و غیرضروری فاکتور گرفت و در ازای آن روان آرامی داشت. اگر عمده بهانه هزینه مادی باشد. وگرنه شرایط برای دریافت مشاوره رایگان نیز از طرف نهادهای حمایتی فراهم است.

معاون امور توسعه پیشگیری بهزیستی استان بوشهر اختلالات روان پزشکی ( افسردگی، اضطراب، سوء مصرف مواد ، … )، مشکلات اقتصادی و اجتماعی، مشکلات شخصیتی ( احساس تنهایی ، شرم ، ترس … )، وجود تاریخچه شخصی و مشکلات خانوادگی، عوامل جمعیت شناختی ( سن ، جنس ..) را از جمله دلایل خودکشی می شمارد و معتقد است نداشتن مهارت های زندگی که فرد را به بن بست می کشاند و او را به این فکر وادار می کند که تنها راه حل، پایان دادن به زندگی اش است، از دیگر دلایل خودکشی است. وی می گوید این پدیده نه تنها بر فرد آسیب دیده تاثیر می گذارد، بلکه خانواده و جامعه را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.

اهمیت و پذیرش احساساتمان در مواجه با مسائل زندگی به نوع نگاه، وضعیت معیشتی، سبک زندگی، تربیت خانوادگی، ژنتیک و آگاهی ما وابسته است. اشاعه فرهنگ آگاهی نسبت به ماهیت زندگی، حلال بسیاری از آسیب های روانی است. مراجعه به روانشناس و کمک گرفتن از او برای تحمل و پذیرش آنچه ما را به هم ریخته است، یک ضرورت برای پیشگیری از وقوع رفتارها و اختلالات روانی است که این روزها در میان اقشار مختلف جامعه بروز می کند. خودکشی آسیب روانی است که برخلاف تصور عام در افرادی که از موقعیت اجتماعی و اقتصادی بالایی برخوردار است نیز خودش را نشان می دهد و نشان می دهد مسائل مالی و فقر علت عمده آن نیست.

اسکندری تاکید می کند پیشگیری از خودکشی نیازمند آگاهی، حمایت اجتماعی و درمان مناسب است. گفتگو درباره احساسات و مشکلات، مراجعه به مشاوران و روانشناسان و ایجاد شبکه های حمایتی می تواند به کاهش این معضل کمک کند. اهمیت توجه به سلامت روان و فراهم کردن بسترهای حمایتی برای افراد در معرض خطر، امری ضروری است . لازم است افراد را باتشویق به گفتگو و ارجاع به متخصصان سلامت روان ترغیب کنیم.

معاون امور توسعه و پیشگیری بهزیستی استان بوشهر برای پیشگیری از خودکشی مداخله در چند سطح را ضروری می شمارد. نخست در سطح فردی می توان از افراد موجود در محله، یک پایش کلی و عمومی به عمل آورد. دوم درسطح خانوادگی می توان به اهمیت خانواده در گرایش افراد به خودکشی اشاره کرد. هیچ شکی نیست که مهم ترین عامل درگرایش افراد به سمت بیماری و خودکشی، عوامل خانوادگی است. باید روابط خانوادگی آن ها را کشف نمود، ناسازگاری های خانوادگی را شناسایی کرد. روابط مناسب و درست درون خانواده و بین اعضا را آموزش داد. ضمنا به خانواده ها آگاهی داد.

وی عنوان می دارد در سطح اجتماعی و محلی، با برگزاری برنامه های محلی و گردهم آوردن اعضای محل در کنار هم یاریگر معضلات روانی در افراد باشد. شبکه حمایتی اجتماعی یکی از بازدارنده های قدرتمند در برابر هر نوع آسیب اجتماعی است . آموزش عمومی درباره علائم و نشانه های افکار خودکشی و نحوه کمک به افرادی که در معرض خطر هستند، می تواند به پیشگیری از خودکشی کمک کنند. این آموزش ها می توانند شامل شناسایی علائم هشداردهنده و نحوه برخورد با افراد در بحران باشند.

اسکندری معتقد است این روش ها و استراتژی ها می توانند به کاهش افکار و اقدام به خودکشی کمک کنند و در توسعه تاب آوری خودکشی موثر واقع شوند یا اینکه افراد را در مسیر بهبودی قرار دهند. همچنین در سطح پزشکی و بهداشتی باید بر تجویز مسکن های روانی توسط روانپزشکان نظارت به عمل آورد.

تاکید سازمان بهزیستی کشور بر این است که همه ما می توانیم در هر جایگاه و موقعیتی در پیشگیری از خودکشی نقش داشته باشیم. و نباید این مسئولیت سنگین را تنها بر گردن یک سازمان یا دولت بگذاریم. از این رو به توصیه کارشناسان بهزیستی از فردی که هر گونه تغییر افکار و رفتار برای اقدام به خودکشی و هر آسیب روانی دیگر دارد گفت و گو کنیم. او را برای دریافت کمک ترغیب کنیم و به موقع او را به افراد متخصص (روانشناس و مشاور) تشویق و ارجاع دهیم.

شعار سال ۲۰۲۴ سازمان بهزیستی برای پیشگیری، کنترل و کاهش خودکشی برحرف زدن، تاکید داشته است و می گوید: « درخودکشی فرصت جبران نیست، وجودت ارزشمند است. حرف بزن … از هرکجا که هستی، با خط مشاوره تلفتی ۱۴۸۰، در کنارتان هستیم.»

• منبع خبر : پایگاه خبری دادورزی