احمدرضا ونکی ـ دکتری حقوق/ عضو هیئت علمی دانشگاه

دادورزی: پیشگیری رشد مدار به عنوان زیرمجموعه ای از پیشگیری های اجتماعی از جمله موضوعات جرم شناسی عملی محسوب می شود. برنامه های رشدمدار، قابل طرح ریزی برای بازه های زمانی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدتِ بین نسلی هستند که البته طرح ریزی، اجرا و پیگیری این برنامه ها نیازمند طراحی علمی با شناخت لازم از جامعه هدف و بی گمان اختصاص بودجه کافی و متولیان خاص در این زمینه است.

اگر دقیق تر به برنامه های رشد بنگریم این برنامه ها نه تنها در ابعاد بیولوژیک و سایکولوژیک قابل اعمال هستند بلکه از نقطه نظر اجتماعی دو زیر مجموعه اقتصادی و فرهنگی را نیز در بر می گیرند. اما آن چه در این بحث مطمح نظر است لزوم توزیع عادلانه فرهنگ، اخلاق و مهارت های ارتباطی شهروندان است که در نهایت منجر به فرهنگیده شدن افراد در سطوح مختلف اجتماعی خواهد شد.

آن چه باعث نگارش این یادداشت و پرداختن به برنامه های رشدمدار شد، کلیپ هایی است که این روزها از محیط مسموم جاری بین تماشاگران فوتبال در فضای مجازی به معرض نمایش قرار گرفت.کلیپ ها نمایشگر مردان و زنان جوانی هستند که با افتخار در حال توهین و فحاشی با بدترین الفاظ موجود می باشند. الفاظی که از نقطه نظر حقوق کیفری جرم و قابل تعقیب می باشند. اما مگر دادستانی توان تعقیب چند نفر توهین کننده را دارد؟ کجای کار مشکل داشته که اکثریت قریب به اتفاق تماشاگران یک ورزشگاه تن به انحرافات لفظی دارای وصف مجرمانه می دهند؟ عامل این شکست بزرگ فرهنگی _ اجتماعی چیست؟

از نقطه نظر جامعه شناسی جنایی در دیدگاه امیل دورکهیم جوامع آنومیک نه تنها در ابعاد اقتصادی درگیر ناهنجاری های عمیق هستند بلکه در این جوامع توزیع عادلانه فرهنگ نیز با آنومی آزار دهنده خود همراه است.

از حیث سیاست جنایی در مفهوم موسع،بی گمان زمانی که ضد ارزش ها به ارزش تبدیل می شوند، نهادهای متولیِ برنامه های رشد مدار در سطح آن جامعه با مشکل جدی و ناکارآمدی تمام مواجه است.

بخشی از مشکل یا در فقد برنامه های رشد مدار در دهه های اخیر بوده یا در ناکارآمدی برنامه های احتمالی موجود. بخش دیگر از مشکل نادیده گرفتن یا عدم پیش بینی جایگاه در خور و مناسب برای متخصص حوزه پیشگیری است. کوچکترین گواه بر این موضوع را می توان در متن قانون پیشگیری از جرم به وضوح رویت نمود:«تبصره ـ دبیر شورای عالی پیشگیری از وقوع جرم می‌تواند به تناسب موضوعات مطروحه در این شورا صاحب نظران، کارشناسان و نمایندگان دیگر نهادها و سازمان‌ها را بدون حق رأی دعوت کند!»

کارهای تخصصی را باید به افراد متخصص سپرد. سهم کارشناس و متخصص اظهار نظر صرف و بدون حق رای نیست. کمترین حق متخصص پژوهش و تحقیق و تدوین برنامه علمی و در نهایت ارائه طریق است. ( به متن تبصره بر می گردیم؛ کلمه «می تواند» در متن تبصره قابل دقت و تامل بیشتر است!»

برنامه های رشد در خانواده ها، پیش دبستانی ها، مدارس و دانشگاه ها و در سطوح مختلف اجتماع کارایی های خود را می توانند داشته باشند. اجرای این برنامه ها از یک سو نیازمند آموزش و توانمندسازی خانواده ها به عنوان زیربنای پرورش فکری کودکان است و از سویی دیگر در گرو به کارگیری نخبگان و فرهیختگان در عرصه آموزش و پرورش به عنوان یکی از مهمترین مراحل رشد است.

برنامه های رشد مدار بین نسلی هستند. نسلی آموزش می بینند و توشه ای برداشته و به نسل دیگر می دهند و توشه اندوخته تسلیمی در هر نسل بیش تر از نسل قبل خواهد بود تا جایی که رشد سراسر یک اجتماع را فرا گیرد.

بی گمان فرزندان رشد یافته وطن شیوه های مناسب تری برای ابراز شادی و اظهار ارادت و حتی ناخرسندی خود به تیم یا فرد مورد نظرشان پیدا می کنند.

• منبع خبر : پایگاه خبری دادورزی