شماره نظریه : ۷/۱۴۰۳/۱۲۵

شماره پرونده : ۱۴۰۳-۱۸۶/۱-۱۲۵ ک

تاریخ نظریه : ۱۴۰۳/۰۳/۰۵

استعلام :

با عنایت به این‌که در خصوص شمول ماده ۵۵۴ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب ۱۳۷۵ بر متهم اختلاف نظر وجود دارد و به عنوان مثال چنانچه فردی از ارتکاب بزه قتل مطلع شود و جهت مخفی شدن متهم به تهیه مخفیگاه برای ایشان اقدام نماید و یا در مثال دیگر چنانچه در جرم مشهود، جهت جلوگیری از بازداشت متهم توسط ضابطین، فردی با خودرو اقدام به فراری دادن وی نماید؛ از آنجا که در مثال‌های مذکور رأی محکومیت قطعی نسبت به فرد صادر نشده تا مجرم تلقی شود؛ آیا رفتار ارتکابی شامل ماده مذکور می‌شود؟ چرا که از طرفی در ماده تعبیر به «مجرم» شده که ظاهراً صرفاً ناظر به فردی می‌باشد که ارتکاب جرم توسط وی به اثبات رسیده و رأی قطعی بر محکومیت صادر شده است و از طرف دیگر عبارات مندرج در ماده «خلاصی مجرم از محاکمه … برای او منزل تهیه کند یا ادله جرم را مخفی نماید یا برای تبرئه مجرم ادله جعلی ابراز نماید …» نشان از این دارد که مساعدت در ماده مذکور شامل قبل از صدور حکم نیز شده و شامل متهم نیز می‌شود و ذکر عبارت «محکومیت» در کنار عبارت «محاکمه» نیز اشعار به این دارد که کلمه مجرم و ماده مذکور هم شامل محکوم می‌شود و هم متهم؛ حال مستدعی است حسب مراتب مذکور در خصوص سؤال مطرح شده اعلام نظر فرمایید.

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :

عنوان مجرمانه «مساعدت به مجرم برای خلاصی از محاکمه و محکومیت» موضوع ماده ۵۵۴ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب ۱۳۷۵ با توجه به سیاق عبارات و به کار بردن واژه‌ها و عبارات «خلاصی مجرم از محاکمه و محکومیت»، «تبرئه مجرم» و «ادله جرم را مخفی کند» در متن ماده و واژه‌های «مرتکب» و «متهم» در تبصره این ماده، ناظر بر متهم به ارتکاب جرم است و واژه «مجرم» در ماده یاد‌شده در معنای «مرتکب جرم» به کار رفته است؛ زیرا اگر واژه «مجرم» به معنای «محکوم» در نظر گرفته و تعبیر شود، عبارت قانونگذار دائر به «مساعدت برای خلاصی وی از محاکمه و محکومیت و یا تبرئه» معنی نخواهد داشت.

• منبع خبر : درگاه ملی قوه قضاییه