الهام بهروزی

دادورزی: فرهنگ و هنر این روزها که دلار سر به فلک کشیده و تورم گلوی اقتصاد را گرفته، بیش از هر زمانی برای نفس کشیدن به ابتکار و دغدغه و توجه و مدیریت نیاز دارد تا راه خود را در دالان‌های تودرتوی جامعه بحران‌زده کنونی گم نکند. فرهنگ و هنر ایرانی ـ اسلامی که هم تاریخ درخشان و هم محتوای پرمایه و شگفت‌انگیزی دارد، امروز به ابتکار نخبگان فرهنگی و هنری محتاج است تا بتواند اقتصاد خود را در آشفته‌بازار امروز نجات بدهد.

فستیوال موسیقی «کوچه» یکی از این ابتکارات نجات‌بخش و دغدغه‌مند است که با وجود همه نقدها و برخوردهایی که از سوی برخی جریانات و افراد با آن شد اما همنشین باورها و اعتقادات و حامی هنر و فرهنگ و میراث دیار خود ماند؛ چرا که هدف این جشنواره چیزی فراتر از بازنمایی فرهنگ و هنر اصیل ایرانی و جغرافیای بوشهر و ایران و خیلج فارس است. این رویداد با انتخاب گروه‌های شاخص هنری و کارگاه‌های تخصصی ادبی و گردشگری کم‌نظیر ثابت کرد که با بازآفرینی داشته‌ها و میراث ارزشمند این کهن‌بوم به‌دنبال کمرنگ کردن ولنگاری‌های فرهنگی است که شوربختانه تحت تاثیر تهاجم فرهنگی به جان فرهنگ و هنر این دیار افتاده است و دارد نرم و خرد و بی‌صدا ریشه‌های هنر و فرهنگ این سرزمین متمدن را می‌خشکاند. ولنگاری که تمام ابزارها را به خدمت گرفته تا بدعت‌ها و رفتارها و کنش‌های ضدفرهنگ و مغایر با باورهای مردمان این سامان را جانشین میراث گرانبهای هنری آنان کند اما فستیوال کوچه ساکت نمانده و با احیای اصالت و هویت فرهنگ و هنر این زادبوم به سهم خود دارد اثر این ولنگاری را کمرنگ می‌کند. البته راه دشواری در پیش دارد…

فستیوال موسیقی کوچه که یک رویداد جوششی و مردمی است و به ابتکار تعدادی از نخبگان فرهنگی و هنری استان در سال ۹۶ همزمان با روز بوشهر در دل بافت تاریخی و در کوچه‌ای باریک و صمیمی با سقفی چوبی و نوستالژیک هستی یافت و با اتکا بر موسیقی نواحی و فرهنگ مردم‌نواز بوشهری توانست در مدتی کمتر از چند روز نام و هنر بوشهر را جهانی کند. مانیفست این رویداد بر حفظ باورها، آداب، رسوم و سنن، فرهنگ و هنر، بافت تاریخی و بناهای شاخص آن، فرهنگ غذایی و صنایع دستی جنوب کشور و فرهنگ ایرانی اسلامی استوار شده است. بی‌شک رویدادهای این‌چنینی با استقبال چشمگیر مردم مواجه می‌شود؛ چراکه از جنس و تبار مردم است.

این رویداد در طی سه دوره‌ای که برگزار شده، نشان داده است که به دنبال تقویت فرهنگ و هنر و حفظ اصالت آن است، حال اگر اتفاقاتی از سوی برخی گروه‌ها یا افراد بی‌ربط با این جشنواره در جریان برگزاری آن در سال گذشته در بافت تاریخی روی داد، نباید فرصتی شود برای تضعیف این رویداد که در اواخر سال گذشته در تقویم گردشگری کشور ثبت شده است؛ چراکه فستیوال موسیقی کوچه دارای چارچوب است و همان‌‍‌قدر که به اصالت فرهنگی و هنری ایران توجه داشته، به حفظ باورها و پوشش مردمان این سرزمین توجه و اهتمام نشان داده است.

این فستیوال نشان داده که دغدغه هنر و فرهنگ را دارد. از این‌رو، تلاش کرده تا در هر دوره بعد از برگزاری بخش ملی، راهی کشورهای دیگری هم شود که در گذشته با بوشهر مراودات فرهنگی و تجاری تاثیرگذاری داشته‌اند. این رویداد در سومین دوره خود راهی دوبی شده است. آن هم با لنج! تا همان خاطرات و مراودات زیبای گذشته‌ای که به وسیله لنج‌ها میان ایران و دوبی آفریده می‌شدند، به همان سبک و سیاق گذشته در عصر مدرنیته بازآفرینی شوند.

در جریان این فستیوال که کوچه کالچر خوانده می‌شود، هنرمندان و هنردوستان بوشهری در روزهای ۲۲ و ۲۳ فروردین؛ برابر با ۱۰ و ۱۱ آوریل به دوبی می‌روند و با عرضه هنرهای اصیل ایرانی و دست‌ساخته‌های هنرمندان جنوبی، اصالت و غنای فرهنگی ایرانی- اسلامی و اشتراکات هنری آن را با فرهنگ عرب بازنمایی می‌کنند.

همچنین در قالب این فستیوال، برنامه‌های متنوعی اجرا می‌شود که شامل اجرای موسیقی محفلی بوشهر با هنرنمایی عبدالله مقاتلی، موسیقیدان بوشهری؛ موسیقی دریانوردان با اجرای ناخدا رسول غریبی، نویسنده و هنرمند جنوبی؛ موسیقی عرب؛ اکران مستند «آخرین کوسه نهنگ» با حضور رامتین بالف کارگردان آن؛ اجرای حیدو هدایتی، خواننده جوان بوشهری و خاطره‌گویی و روایت‌گری فرهنگی احسان عبدی‌پور، سینماگر بوشهری؛ پروفورمنس و… می‌‎شود. افزون بر این، در جریان این فستیوال، صنایع دستی و فرهنگ غذایی ایرانی معرفی و عرضه می‌شود.

احسان عبدی‌پور با انتشار پیامی تصویری در فضای مجازی در خصوص برگزاری این رویداد در دوبی می‌گوید: «جهازهایی که میان دوبی و بوشهر سالیان رفتند و برگشتند، ترانه‌هایی جایی گذاشتند که وقت خواندنشان رسیده است. جای ادویه، جوتی و پاتلون، ترانه و کلمه و نقش و نگار و بوی غذای بوشهر را در اسکله دوبی پیاده می‌کنیم.

مثل فوتبال یا سینما یا ادبیات که نسل طلایی دارد، رفیق‌بودگی در بوشهر سال‌های طلایی‌اش را می‌گذراند. کوچه فستیوال دست به دست دادنی چنین بی‌انتها و بی‌توقع بود؛ همان دست‌ها دهم آوریل شراع شب‌های بوشهر را در جهازی قدیمی در ساحل دوبی برمی‌افرازد و یازدهم میان‌جای محله سیف لباس بوشهر را بر تن کوچه‌هایش می‌پوشاند.

شاید در تلنبار مارک‌هایی که هر از جای دنیا شب اندر روز به همسایه جنوبی‌مان در آن‌سوی خلیج فارس سرازیر می‌شود، این قشنگ‌ترین جامعه‌ای باشد که پا در آن می‌گذارد. جامه‌ای با مارک بوشهر قشنگ.»

در پایان این نوشتار باید اشاره شود به واسطه این جشنواره فرهنگی هنری که در اسفند ۱۴۰۲ به گردشگری بوشهر جان داد، این بار در دوبی، فرهنگ و هنر ایرانی با فرهنگ عرب همنشین می‌شود که بی‌شک زمینه‌ساز از سرگیری دوباره تبادلات و تعاملات فرهنگی ایران با این کشور شیخ‌نشین و ثروتمند خواهد شد. همچنین در جریان آن فرهنگ و آداب و رسومی مردمان بوشهر که در سوی شمالی خلیج فارس ساکن هستند، به گردشگران و مخاطبان این رویداد در دوبی بازشناسی خواهد شد.