از سال ۱۳۱۶ که نخستین زن ایرانی پروانه وکالت گرفته است تاکنون شاهد حضور زنان برجسته ای در این عرصه بوده ایم که با تعدادی از آن ها آشنا خواهیم شد.

به گزارش وکلاپرس به نقل از شرق، مجسمه فرشته عدالت تندیس زنی است که چشم‌های او بسته است و ترازوی عدالت را در دست دارد. در قرن گذشته زنان زیادی در عرصه وکالت پیشتاز بوده و خوش درخشیده‌اند که از برخی از آنان یاد خواهیم کرد.

در ادامه به تعدادی از برجسته‌ترین این افراد با تأکید بر تلاش در پیشبرد حرفه «وکالت» می‌پردازیم:

خدیجه کشاورز

خدیجه کشاورز: وی نخستین زن ایرانی است که در ۲۱ فروردین ۱۳۱۶ پروانه وکالت گرفته است. کشاورز پیش از پیوستن به جرگه وکالت، از رساله دکترای خود با عنوان «روابط کار زنان و کودکان در حقوق ایران» در دانشگاه تولوز فرانسه دفاع کرده بود.

مرحوم کشاورز همسر عموی شادروان بهمن کشاورز وکیل سرشناس ایرانی است. بهمن کشاورز در بیان خاطره‌ای، جلسه اعطای پروانه وکالت به اولین زن را این‌گونه روایت کرده‌اند:

«در آن زمان یکی از اعضای هیئت‌مدیره کانون وکلا گفته بود که اگر قرار است این خانم پروانه وکالت بگیرد من در این حرفه نمی‌مانم.

ولی مرحوم سید هاشم وکیل به عنوان اولین رئیس هیئت مدیره کانون وکلای مستقل از دادگستری به خانم خدیجه کشاورز پروانه وکالت دادند و به آن شخص گفت اگر اعتراضی دارید می‌توانید بروید!».

کاترینا سعیدخانیان

کاترینا سعیدخانیان: او دومین بانوی ایرانی است که پروانه وکالت دریافت کرد. اطلاعات زیادی از فعالیت‌های وکالتی خانم سعیدخانیان در دست نیست، در همین حد که به زبان روسی مسلط بوده و در بخش حقوقی با سفارت اتحاد جماهیر شوروی سابق همکاری داشته‌ است.

مهرانگیز منوچهریان

مهرانگیز منوچهریان: از منحصربه‌فردترین حقوق‌دانان ایرانی است. منوچهریان اولین زن دانش‌آموخته دانشکده حقوق دانشگاه تهران بود که در سال ۱۳۲۵ با ۱۳ دختر دیگر وارد دانشگاه شد و دکترای خود را در سال ۱۳۴۱ با دفاع از رساله‌ای با عنوان «جرائم اطفال؛ طرح تأمین محاکم کیفری اطفال» دریافت کرد.

منوچهریان که پروانه وکالتش را در سال ۱۳۳۶ دریافت کرد، از سال ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۱ به عنوان نخستین زن سناتور در ایران فعالیت کرد و نقش مؤثری در تصویب قانون «حمایت خانواده» داشت. گفته شده پس از اختلاف با نخست‌وزیر درباره موضوع سفر زنان به خارج از کشور بدون اجازه شوهرشان، از نمایندگی در سنا استعفا داد.

منوچهریان به دلیل کوشش‌های خود در زمینه حقوقی، برنده دو جایزه صلح حقوق بشر سازمان ملل در سال ۱۹۶۸ م. و جایزه صلح مرکز جهانی صلح از طریق حقوق در سال ۱۹۷۱ م. شد.

وی اولین استاد زن حقوق در ایران(دانشکده حقوق دانشگاه ملی ایران) و مؤسس «اتحادیه زنان حقوقدان ایران» نیز بود.

توران شهریاری (بهرامی)

توران شهریاری(بهرامی) از زرتشتیان اهل کرمان است. ششمین وکیل بانوی ایرانی، اولین زن اقلیت‌های دینی در ایران محسوب می‌شود که به عضویت هیئت مدیره کانون وکلا درآمده است.

شهریاری در سال ۱۳۳۱ وارد دانشکده حقوق دانشگاه تهران می‌شود و در سال ۱۳۴۲ با کارآموزی نزد مهرانگیز منوچهریان پروانه وکالت دریافت می‌کند. بخشی از شهرت وی به طبع شاعرانه و تسلط بر تاریخ اساطیر ایران برمی‌گردد.

وی در مستند «برای آزادی» که توسط حسین ترابی درباره وقایع انقلاب سال ۱۳۵۷ ساخته شده، در مقابل دوربین بیان می‌کند به عنوان یک زن زرتشتی به جمهوری اسلامی رأی می‌دهم. تاکنون سه کتاب شعر با نام‌ها «گوهر»، «نگار زن» و آخرین «دیوان توران» به قلم شهریاری منتشر شده است.

در کتاب «نگار زن» تصویر ۴۸ زن ایرانی در ادوار مختلف تاریخ پنج هزار ساله ایران انتخاب شده و ۴۸ رباعی برای این تصاویر سروده شده‌ است. بخشی از شعر وی با نام «ایزدبانوی رَشن» یا همان فرشته عدالت این گونه است:

رشن با قامت رسا و بلند            هست با عدل و داد هم‌پیوند

ایزد رشن بین مهر و سروش           چشم را بسته با لبان خموش

اوست از باستان فرشته داد              با درستی و راستی همزا

هست الهام‌بخش هر قاضی            تا که روح قضا شود راضی

این نماد عدالت از ایران                     مظهر داد شد کنون به جهان

همچنین این وکیل دادگستری شعری با مطلع «به مشهد سلام و به مشهد درود/سر آریم در بارگاهش فرود» در وصف امام رضا (ع) سروده‌ است.

بتول کیهانی

بتول کیهانی زمانی که تنها ۱۷ سال داشت به عنوان کارمند در کانون وکلا مشغول می‌شود و از بخش اداره معاضدت تا مدیریت کتابخانه، معاونت امور داخلی و مدیر داخلی کانون (در دوران کارآموزی) را با شایستگی طی می‌کند. پس از انقلاب اسلامی دچار بی‌مهری‌هایی شد، اما با دل و جان از کیان کانون دفاع کرد.

در سال‌های اخیر علاوه بر چندین دور عضویت در هیئت مدیره کانون وکلای دادگستری مرکز، ریاست شعبه هفتم دادگاه انتظامی وکلا را بر عهده داشتند.

وی مطالب ارزشمندی را در کتاب «تاریخ شفاهی وکالت در ایران» روایت کرده‌ است که به موردی اشاره می‌شود:

در گذشته هر وقت فردی وزیر دادگستری می‌شد، اولین اقدام او مراجعه به کانون برای دیدن رئیس کانون وکلا بود. و دیگر اینکه در زمان ریاست سیدهاشم وکیل وزیری در دعوت‌نامه خطاب به ریاست کانون واژه «جناب» را قید نمی‌کند، با تذکر کتبی نایب‌رئیس، وزیر عذرخواهی کرده و دعوت‌نامه را با قید واژه جناب در ابتدای نام رئیس کانون اصلاح می‌کند.

نقش بتول کیهانی در نگهبانی از کانون وکلا در روزگار دشوار و پیشبرد اخلاق وکالت زبانزد است.

نوابه اسپهبدی

نوابه اسپهبدی از وکلای پیشکسوت که چندین دور عضو هیئت‌مدیره و رئیس شعبه دادگاه انتظامی کانون وکلای دادگستری مرکز بوده‌ است.

کوشش‌های وی در تدوین اخلاق حرفه‌ای وکالت غیرقابل کتمان است.

سال‌ها پیش و در زمان حیات در جشن استقلال کانون وکلای دادگستری از یک عمر فعالیت حرفه‌ای و زحمات ایشان تقدیر به عمل آمد.

هما داوودی

هما داوودی اولین بانوی ایرانی است که سمت ریاست کانون وکلای دادگستری را به دست آورده‌ است.

در انتخابات نخستین دوره هیئت مدیره کانون وکلای دادگستری البرز که در بهمن‌ماه سال ۱۳۹۰ برگزار شد، خانم داوودی به عنوان عضو هیئت‌مدیره و رئیس انتخاب شد.

البته در گذشته وکیل فریده غیرت به عنوان اولین زن سمت نایب‌رئیس کانون وکلای دادگستری مرکز را عهده‌دار بود و بعدها خانم لیلا رئیسی به عنوان اولین بانوی رئیس کانون وکلای اصفهان برگزیده شد.

منبع: شرق

• منبع خبر : شرق