همانگونه که مستحضرید در پی اختلاف موجود میان حقوقدانان و قضات در خصوص تسری امتیاز درنظرگرفته‎ شده در رای وحدت‎ رویه شماره ۱۵۵ مورخ ۱۴ اسفند سال ۱۳۴۷ هیات عمومی دیوان عالی کشور مبنی بر عدم مطالبه خسارت تاخیر تادیه از تاریخ توقف ورشکسته به ضامن بدهکار ورشکسته، رای وحدت‎ رویه شماره ۷۸۸ مورخ ۲۷ […]

همانگونه که مستحضرید در پی اختلاف موجود میان حقوقدانان و قضات در خصوص تسری امتیاز درنظرگرفته‎ شده در رای وحدت‎ رویه شماره ۱۵۵ مورخ ۱۴ اسفند سال ۱۳۴۷ هیات عمومی دیوان عالی کشور مبنی بر عدم مطالبه خسارت تاخیر تادیه از تاریخ توقف ورشکسته به ضامن بدهکار ورشکسته، رای وحدت‎ رویه شماره ۷۸۸ مورخ ۲۷ خرداد سال ۱۳۹۹ همان مرجع صادر و به این امر تصریح شد که مسئولیت ضامن در هر حال نمی‎ تواند بیش از میزان مسئولیت مضمون ‎عنه باشد و بر این اساس، خسارت تاخیر تادیه از ضامن تاجر ورشکسته نیز قابل مطالبه نیست. از آنجایی که رای وحدت ‎رویه اخیرالصدور صرفا بر تسری امتیاز عدم امکان مطالبه خسارت تاخیر تادیه به ضامن تصریح دارد، آیا راهن (رهن مستعار) نیز از این امتیاز برخوردار خواهد شد و خسارت تاخیر تادیه بعد از تاریخ توقف از وی نیز قابل مطالبه نخواهد بود یا باید مورد مذکور در رای وحدت ‎رویه یادشده را صرفا به ضامن محدود بدانیم؟ پیش از این در نظریات مشورتی متعدد آن اداره‎ کل از جمله نظریه مشورتی شماره ۷/۹۳/۲۹۹۶ مورخ ۲ اسفند سال ۱۳۹۳ تصریح شده بود که چنانچه ضامن تسهیلات‎ گیرنده تعهد کرده باشد که در هر حال ولو در صورت ورشکستگی مضمون‎ عنه، مطالبات بانک بستانکار اعم از اصل و فرع را بپردازد، با توجه به مدلول مواد ۱۰ و ۲۱۹ قانون مدنی، ورشکستگی بدهکار اصلی مانع رجوع بانک به ضامن و وثیقه‎ گذار برای وصول اصل بدهی و متفرعات آن در حدود تعهد انجام‎ یافته نیست و این فرض منصرف از ماده ۶۹۱ قانون مدنی است. آیا پس از صدور رای وحدت‎ رویه شماره ۷۸۸ مورخ ۲۷ خرداد سال ۱۳۹۹ هیات عمومی دیوان عالی کشور نیز امکان درج چنین شروطی در قراردادهای بانکی وجود دارد؟
برابر ماده ۷۸۱ قانون مدنی و ماده ۳۴ اصلاحی قانون ثبت اسناد و املاک، راهن مسئولیتی بیش از آنچه مدیون تعهد کرده است، ندارد. بنابراین در فرض سوال که شخص راهن مال خود را بابت تسهیلات دریافتی تاجر ورشکسته در رهن بانک قرار داده است، با استفاده از ملاک رای وحدت‌رویه شماره ۷۸۸ مورخ ۲۷ خرداد سال ۱۳۹۹ هیات عمومی دیوان عالی کشور، پس از تاریخ توقف خسارت تاخیر تادیه شامل راهن نیز نمی ‎شود. با توجه به رای وحدت ‎رویه یادشده که مقرر داشته «در هر حال مسئولیت ضامن نمی ‎تواند بیش از میزان مسئولیت مضمون ‎عنه باشد»، متعهد کردن ضامن به پرداخت خسارت تاخیر تادیه ولو در صورت ورشکستگی مضمون‎ عنه در قالب درج شروطی در این خصوص و در قراردادهای بانکی، مخالف صریح رای وحدت ‎رویه مذکور بوده و فاقد اعتبار است و در این خصوص تفاوتی بین ضامن و وثیقه ‎گذار نیست.

در صورتی که متهم مدارک مربوط به ضامنان را جعل و با استفاده از آنها مبادرت به اخذ تسهیلات از بانک کند، آیا بزه کلاهبرداری نسبت به بانک محقق شده است؟
مستنبط از ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری مصوب سال ۱۳۶۷ که کلاهبرداری را به عنوان «تحصیل و بردن مال دیگری از طریق توسل به وسایل تقلبی یا مانور متقلبانه» تعریف کرده است، چنانچه شخصی با ارائه اسناد مجعول به عنوان وثیقه دین، از بانک تسهیلات دریافت کند، از آنجایی که دریافت وام از بانک به منزله بردن مال نیست، لذا اقدام مرتکب کلاهبرداری محسوب نمی‌شود و حسب مورد می‌تواند جعل و استفاده از سند مجعول باشد. به هر حال تشخیص عنوان مجرمانه بر اساس نوع رفتار ارتکابی و محتویات پرونده با قاضی رسیدگی‎ کننده است.

منبع: روزنامه حمایت