زهره غلامعلی زاده وکیل پایه یک دادگستری بوشهر، مدرس دانشگاه

دادورزی: در هر قرن و دوره ای از زندگی اجتماعی آسیب های خاصی نظم جامعه را مختل کرده است و در قرن حاضر نیز آسیب هایی نظیر جنگ، جنایت و جرائم، اضطراب و ناهنجاری های اجتماعی، جامعه بشری را در حد قابل توجهی به انحراف کشانده است. برای بررسی میزان امنیت اجتماعی باید از شاخص آسیب های اجتماعی موجود در جامعه استفاده کرد. چرا که آسیب شناسی مقدمه آسیب زدایی است و راه دفاع و دور کردن خطر و آسیب، شناختن آن خطر و آسیب است. فقر، بیکاری، خودکشی، طلاق، روسپیگری، ولگردی، شرارت، سرقت، کلاهبرداری، تجاوز، سرقت های باندی و قتل های مسلحانه، معضل زنان و کودکان خیابانی، اعتیاد به انواع مواد مخدر، فساد و فحشا، مهاجرت و دیگر موارد، همه از مهمترین شاخص های امنیت اجتماعی هستند که در مقابل گسترش آسیب های اجتماعی و باندهای فساد و فحشا و قتل های مسلحانه و سایر جرایم علیه امنیت اجتماعی جملگی، حکایت از تنزل امنیت اجتماعی دارد.

جامعه بشری برای رشد و تعالی به احساس تعلق اجتماعی احتیاج دارد تا در سایه آن افراد جامعه با رعایت قوانین به یکدیگر احترام نموده و با مشارکت و همدلی به رشد و تعالی برسند. تضعیف فرهنگ جامعه خودی، تجلیل و تکریم فرهنگ جوامع بیگانه و بحران هویت انسانی خصوصا در بین جوانان، از مهم ترین عوامل آسیب زا در جامعه است. باید توجه داشت که جوانان به لحاظ اقتضای سن بیش از سایر افراد در معرض آسیب های اجتماعی قرار دارند و احتمال ابتلاء آن ها به اعتیاد مواد افیونی، فساد اخلاقی، ارتکاب جرایمی نظیر قاچاق، سرقت، جرایم اجتماعی و سقوط تربیتی از مهمترین آسیب هایی هستند که بیشتر قربانیان آن را این قشر سنی درگیر کرده است. چنانچه امنیت اجتماعی از متن روابط اجتماعی جامعه شکل گرفته باشد حمایت از آن نیز از سوی افراد آن جامعه تضمین می شود و چنانچه عکس حالت فوق باشد ناامنی در جامعه حاکم شده و افراد جامعه و شهروندان به سوی قانون شکنی سوق داده می شوند.

امنیت اجتماعی و ناامنی می تواند محصول عملکرد نهادها و سازمان های اجتماعی باشد و احساس ناامنی و نگرانی اجتماعی نسبت به آینده مبهم و نامشخص معمولاً برای انسان حالت روانی خوشایندی ندارد و محیط اجتماعی، فرهنگی، سیاسی،اقتصادی و زیستی در بوجود آوردن حالت فوق موثر بوده و ناامنی میزان آن را در حد قابل توجهی بالا میبرد.

تورم بالا، اقتصادی نبودن فعالیت های تولیدی، تصدی گری بیش از اندازه دولت، مهاجرت روستاییان به شهرها، حاشیه نشینی و افزایش فعالیت های غیر مولد و فقدان فرصت های شغلی مورد نیاز جامعه موجب تحقق آسیب ها و ناهنجاری های اجتماعی و ایجاد زمینه فعالیت باندهای قاچاق مواد مخدر، سرقت، شرارت و ایجاد اراذل و اوباش شهری و باندهای فساد و فحشاء شده است.

مصونیت افراد از تعدی و تجاوز،قانونمندی، وجود احساس رضایت و اطمینان خاطر نزد دولتمردان و شهروندان و نداشتن ترس، اجبار، تهدید، مصونیت افراد از تجاوز دیگران و دولت و رعایت کلیه حقوق شهروندی از مؤلفه های مهم امنیت اجتماعی محسوب می شوند. برای تقویت و ارتقاء امنیت اجتماعی باید آسیب های مهم که مانع تحقیق آن می شود را شناسایی نموده و زمینه های تضعیف امنیت اجتماعی را با تصمیم گیری و برنامه ریزی دقیق مسئولان دولتی و با استفاده از نظر کارشناسان مربوطه را از بین برد.

عوامل متعددی در بروز آسیب های اجتماعی مؤثر است که وراثت، خانواده، مدرسه، دانشگاه، وسایل ارتباط جمعی، بیکاری، امواج ماهواره، تهاجم فرهنگی، آزادی به معنای بی بند و باری، اعتیاد به مواد مخدر و روابط ناسالم دختران و پسران از مهمترین عوامل بروز آسیب های اجتماعی هستند که شایسته است با برنامه ریزی علمی و فرهنگ سازی، زمینه بروز این گونه آسیب ها محو شود.

در بررسی آسیب شناسی امنیت اجتماعی و تشریح آسیب های اجتماعی و علل موثر بر آسیب های اجتماعی اینگونه نتیجه گیری می شود که تقید افراد یک جامعه به دین و ارزشهای اسلامی و ترویج ارزش هایی چون ایمان به خدا، رعایت دستورات الهی و انجام واجبات و ترک محرمات، امر به معروف و نهی از منکر و سایر ارزش های دینی می تواند باعث پیشرفت یک جامعه شود بدین گونه که هم باعث ایجاد امنیت فردی و هم باعث ایجاد امنیت اجتماعی می شود. همچنین یکی دیگر از علل موثر بر آسیب های اجتماعی و جلوگیری از آن مساله فقر و بیکاری است که ریشه بسیاری از معضلات اجتماعی است که با توزیع عادلانه ثروت در میان اقشار مختلف مردم و ایجاد فرصت های شغلی متناسب با استعداد و توان هرفرد می توان از بروز آسیب های اجتماعی پیشگیری کرد و به سوی امنیت اجتماعی گام برداشت.

منابع:

ـ دادستان و امنیت اجتماعی، علیرضا محمدبیکی خورتایی، انتشارات میزان، ۱۳۹۲

ـ آسیب ها و عوارض اجتماعی، علی قائمی، انتشارات شفق، ۱۳۶۶

ـ امنیت، تهدید ملی و آسیب های اجتماعی، رضاعلی، محسنی، ۱۳۸۱

• منبع خبر : پایگاه خبری دادورزی