پرسش: در صورتی که «زوجه بدون اطلاع و رضایت سایر ورثه و بی آنکه ورثه امتناعی از پرداخت بهای ثمنیه وی داشته باشند، مستقیماً و رأساً (بدون اذن حاکم شرع یا حکم دادگاه) طی مبایعه نامه‌ای عادی اقدام به فروش یک هشتم از عین (ونه حتی سهم) دودانگ سهم مشاع شوهر مرحومش از مغازه غیرقابل افراز به مستأجر مغازه مذکور نموده است. (سند دو دانگ هنوز به نام متوفی می‌باشد) آیا با توجه به اینکه زوجه فقط از قیمت ماترک غیرمنقول ارث می‌برد، اساساً این معامله می‌تواند صحیح باشد؟ چه راه حل حقوقی مناسبی برای این موضوع پیشنهاد می‌فرمایید؟

پاسخ: مطابق ماده ۹۴۶ قانون مدنی اصلاحی سال ۱۳۸۷ زوجه از قیمت اموال غیرمنقول ارث می‌برد، لذا در فرض سوال معامله صورت گرفته بدون رضایت وراث قانونی، فضولی و غیرنافذ می‌باشد. مطابق ماده مذکور، زوج از تمام اموال زوجه ارث می‌برد و زوجه در صورت فرزنددار بودن زوج یک هشتم از عین اموال منقول و یک هشتم از قیمت اموال غیرمنقول اعم از عرصه و اعیان ارث می‌برد. درصورتیکه زوج هیچ فرزندی نداشته باشد سهم زوجه یک چهارم از کلیه اموال به ترتیب فوق می‌باشد.

پیشنهاد می‌شود اگر وراث قانونی قصد فروش داشته باشند بدون نادیده گرفتن معامله (فضولی)، خود اقدام به فروش تمام سهم الارث نمایند و مبلغ سهم الارث زوجه را به او پرداخت نمایند و اگر ادعای وجود مبایعه نامه مقدم مطرح نمودن، دفاع فضولی و باطل بودن آن را مطرح نماید.